Και εδώ έχουν Μνημόνιο...

Ακόμη και οι παράδεισοι δεν γλιτώνουν από τα χρέη τους... Οι Σεϊχέλες βρίσκονται από το 2008 και έπειτα σε καθεστώς επιτήρησης από το ΔΝΤ με την κήρυξη στάσης πληρωμών για ένα ομόλογο ύψους 230 εκατ. δολαρίων ΗΠΑ και στη συνέχεια για άλλο ένα ύψους 57 εκατ. ευρώ και άλλα δύο δάνεια από τον τραπεζικό τομέα. Μόνη πηγή ρευστότητας ύστερα από τη χρεωκοπία προφανώς και θα ήταν το ΔΝΤ το οποίο και ανέλαβε αμέσως δράση.

Όπως έχω ήδη αναφέρει και σε προηγούμενες αναρτήσεις οι Σειχέλλες είχαν σοσιαλιστικό τρόπο οργάνωσης της παραγωγής και της οικονομίας τους. Αυτό βοήθησε σημαντικά τα φτωχότερα στρώματα να αποκτήσουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης και το ποσοστό συμμετοχής του λαού στην εκπαίδευση, στην υγεία και την εργασία ήταν καθολικό. Βέβαια, στην αρχή αμέσως μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα δημεύτηκαν περιουσίες μεγάλων κτηματιών απογόνων των πρώτων αποικιοκρατών και στην πλειοψηφία τους παρέμειναν ως κρατική γη την οποία καλλιεργούσαν επι αμοιβή αγρότες. Στα ζητήματα κάλυψης των αναγκών σε προϊόντα  καύσιμα κτλπ. οι καλές σχέσεις με Πακιστάν, Ινδία και Σοβιετική Ένωση βοηθούσαν σημαντικά.

Τα πράγματα δυσκόλεψαν μετά την πτώση του τείχους και το σταδιακό άνοιγμα των αγορών. Οι Σειχέλλες με την κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία, το μεγάλο κράτος και την εξάρτηση κυρίως από την αλιεία τόνο δεν μπορούσε να συμβαδίσει με τα νέα δεδομένα. Το βάρος άρχιζε να πέφτει προς τον τουριστικό τομέα ο οποίος και σήμερα αποτελεί τη βαριά βιομηχανία της χώρα με ποσοστό επί του ΑΕΠ γύρω στο 30%. Η καθυστέρηση στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος πάντως είχε και τα θετικά του: Οι Σειχέλλες απέφυγαν την έλευση του μαζικού τουρισμού, οι παραλίες δεν αποκλείστηκαν από θηριώδη ξενοδοχεία και οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις της όποιας τουριστικής επένδυσης λαμβάνονταν σοβαρά υπόψιν.

Το 2003 η κυβέρνηση υιοθέτησε ένα πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής το οποίο και φιλελευθεροποίησε την οικονομία και μείωσε το χρέος. Παρά ταύτα αυτό δεν ήταν αρκετό και το 2008 στην αρχή της χρηματοπιστωτικής  και επισιτιστικής κρίσης που έπληξε καίρια την Αφρική και την νότια Ασία οι Σειχέλλες βρέθηκαν με αδύναμη οικονομία εκτεθειμένες στο παγκόσμιο οικονομικό σοκ και τελικά χρεοκόπησαν  Το χρέος εκείνη την περίοδο ανέρχονταν στο 98% του ΑΕΠ ήτοι 800 εκατ. δολάρια ΗΠΑ εκ των οποίων περίπου τα 300 ήταν ληξιπρόθεσμα  Το ΔΝΤ ανέλαβε την σταθεροποίηση της οικονομίας και την απελευθέρωση της αγοράς συναλλάγματος. Αμέσως υποτιμήθηκε το εθνικό νόμισμα και ο πληθωρισμός έφτασε να τρέχει σχεδόν με 70%. Περίπου ένα χρόνο μετά την έλευση του ΔΝΤ έπεσε στο 40% και το 2011 έτρεχε με μόλις 2,6%. Το 2009 η μεγέθυνση του ΑΕΠ (η κατ' ευφημισμόν ανάπτυξη) ήταν αρνητική περίπου 1% ενώ το 2010 γύρισε με θετικό πρόσημο στο 6,7%, το 2011 στο 5,1% βάζοντας έτσι τις Σειχέλλες στις χώρες με τη μεγαλύτερη οικονομική μεγέθυνση στον κόσμο. Όλα αυτά οφείλονται στο πρόγραμμα διαρθρωτικών αλλαγών του ΔΝΤ, στη μείωση του κρατικού τομέα, στο ψαλίδισμα των κρατικών δαπανών, στην αναμόρφωση του φορολογικού συστήματος και στην αξιοποίηση πρωτοβουλιών για την προσέλκυση επενδύσεων.

Σε συζητήσεις με κυβερνητικά στελέχη οι οποίου μου μεταφέρουν τις εμπειρίες τους από την εφαρμογή του μνημονίου ενώ υπάρχει η σχετική πίεση για τη μείωση των δαπανών ωστόσο δεν υπήρξαν απολύσεις. Για παράδειγμα στο υπουργείο περιβάλλοντος βγήκαν σε εθελούσια συνταξιοδότηση περίπου το 40% των υπαλλήλων το οποίο και αποτελείτο κυρίως από ανειδίκευτους εργάτες που συντηρούσαν δρόμους, εγκαταστάσεις κτλπ. Οι υπηρεσίες που παρείχαν ανελήφθησαν από τον ιδιωτικό τομέα. Οι πολίτες ήταν ανήσυχοι στην αρχή αλλά τώρα πια είναι ευχαριστημένοι με τις εξελίξεις. Σε συζήσεις μου μαζί τους είναι πεπεισμένοι ότι κατά τη διάρκεια της διαπραγμάτευσης η κυβέρνηση δέχτηκε την υποτίμηση του νομίσματος αλλά αρνήθηκε με κάθε τρόπο την όποια περιστολή μισθών και συντάξεων. Προτίμησε δηλαδή να κόψει λίπος από το κράτος και τους δεσμούς της με το σοσιαλιστικό παρελθόν της αλλά να διασώσει την κατανάλωση.

Στο ζήτημα της ανάπτυξης οι Σειχελλιανοί είναι μανούλες στην προσέλκυση κονδυλίων από το εξωτερικό. Τα τρία νησιά που κατοικούνται έχουν μονάδες αφαλάτωσης οι οποίες λειτουργούν συμπληρωματικά στο βασικό δίκτυο υδροδότησης και η κατασκευή τους έχει χρηματοδοτηθεί από διαφορετικές υπηρεσίες αναπτυξιακής βοήθειας. Διαθέτουν ένα σύγχρονο εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας το οποίο όπως με πληροφόρησαν στη συνάντηση με την αντίστοιχη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργεια δουλεύει με το 15% της δυναμικότητάς του. Παράλληλα κατασκευάζεται εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που θα εκμεταλλεύεται το βιοάεριο του ΧΥΤΑ ενώ λειτουργεί και κέντρο διαχωρισμού ανακυκλώσιμων υλικών τα οποία και εξάγονται. Εκμεταλλεύονται επίσης στο έπακρο τα προγράμματα χαμηλής χρηματοδότησης του Global Environmental Facility και του Προγράμματος του ΟΗΕ για την Ανάπτυξη τα οποία και απευθύνονται κυρίως στην ενίσχυση των δυνατοτήτων των τοπικών παράκτιων κοινοτήτων, Η ανεργία είναι σχεδόν ανύπαρκτη, καθημερινά διαβάζω για θέσεις εργασίας στις εφημερίδες τόσο στον ιδιωτικό όσο και στο δημόσιο τομέα!!!

Προφανώς και υπάρχουν επιφυλάξεις για την πορεία του προγράμματος. Μερικοί φοβούνται το υπερβολικό άνοιγμα της οικονομίας σε νερά που δεν γνωρίζουν και ιδιαίτερα αυτή την περίοδο που είναι σε εξέλιξη οι διαπραγματεύσεις για την ένταξη των Σειχελλών στο Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Αμέσως θα ξεκινήσουν οι παραλληλισμοί με την ελληνική περίπτωση. Οι αναλογίες δεν είναι οι ίδιες. Μιλάμε για ένα κράτος των 90.000 πολιτών στον Ινδικό Ωκεανό με το δικό του νόμισμα. Αναρωτιέμαι όμως αν μπορούμε να αντλήσουμε ορισμένα ποιοτικά χαρακτηριστικά από την επιτυχημένη τους συνταγή. Το ΔΝΤ και εδώ πρότεινε τα ίδια πράγματα με την Ελλάδα. Είχαν το σθένος όμως παρότι μια μιικρή χώρα να μην μειώσουν το βιοτικό επίπεδο αλλά να επιμείνουν στις διαρθρωτικές αλλαγές. Το κατα κεφαλή ΑΕΠ βρίσκεται αυτή τη στιγμή στα 26.500 δολάρια ΗΠΑ και αν καταφέρουν αν διαχειριστούν σωστά και την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων πετρελαίου το μέλλον φαντάζει ευοίωνο για τους Σειχελλιανούς...

Για την Ελλάδα;